Hội thảo “Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế và các giải pháp giảm chi tiêu y tế từ tiền túi của người dân” (29/11/2016)

Ngày 22/11/2016 tại Ninh Bình, Bộ Y tế tổ chức Hội thảo “Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế và các giải pháp giảm chi tiêu y tế từ tiền túi của người dân” nhằm phân tích các nguyên nhân gây gia tăng tiền chi trả của người dân và đề ra các giải pháp làm giảm tình trạng này. PGS.TS.Phạm Lê Tuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế chủ trì Hội thảo.

 Tham dự Hội thảo có ông Nguyễn Minh Thảo, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam;ông Nguyễn Văn Tiên, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc Hội; Ths.Nguyễn Kim Phương, đại diện WHO tại Việt Nam. Đại diện lãnh đạo một số Vụ, Cục, đơn vị trực thuộc Bộ Y tế, BHXH Việt Nam, Tổ chức WHO…

PGS.TS.Phạm Lê Tuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế phát biểu khai mạc Hội thảo

Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS.TS.Phạm Lê Tuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết: tài chính y tế không chỉ là tạo đủ nguồn kinh phí cho chăm sóc sức khỏe, mà còn là việc tạo nguồn tài chính sao cho công bằng (ai đóng góp và đóng góp bao nhiêu), và sử dụng nguồn tiền có được sao cho có hiệu quả nhất, nghĩa là mang lại kết quả sức khỏe đầu ra cao nhất. Theo Tổ chức y tế thế giới, một hệ thống tài chính y tế tốt “huy động đủ tiền để người dân có thể sử dụng dịch vụ y tế khi cần, và được bảo vệ trước chi phí y tế thảm họa (chi phí lớn) hoặc bảo vệ không bị nghèo hóa do phải chi trả chi phí y tế. Hệ thống tài chính y tế tốt khuyến khích cung ứng và sử dụng dịch vụ một cách có hiệu suất cao (tính chi phí - hiệu quả cao)”. Thông qua đó, hệ thống tài chính y tế tốt góp phần đạt các mục tiêu chung của hệ thống y tế, đó là bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân.

Chủ tọa đoàn Hội thảo

Tại Việt Nam, cùng với những đổi mới của hệ thống y tế, bức tranh tài chính y tế đã có những bước phát triển tích cực. Tỷ lệ bao phủ BHYT tiếp tục gia tăng, ước đạt 80% năm 2016 và mục tiêu đề ra là 90% vào năm 2020. Chi tiêu y tế ở Việt Nam tiếp tục gia tăng và đạt mức trung bình so với một số nước trong khu vực, chi cho y tế chiếm 6% GDP. Tỷ trọng tài chính công (bao gồm NSNN và BHYT) tăng dần, chiếm 42,6% tổng chi cho y tế, chi từ nguồn hộ gia đình có xu hướng giảm từ 61,4% năm 1999 xuống 44,3% năm 2013. Đổi mới cơ chế tài chính, giá dịch vụ y tế cùng với chuyển đổi từ cấp ngân sách cho các cơ sở y tế sang hỗ trợ trực tiếp cho người sử dụng dịch vụ y tế thông qua BHYT bước đầu phát huy tác dụng.

Thứ trưởng Phạm Lê Tuấn cũng nhấn mạnh: hiện tài chính y tế Việt Nam cũng đứng trước nhiều khó khăn và thách thức. Cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính chưa khuyến khích cung ứng dịch vụ tại y tế cơ sở có chi phí thấp và đảm bảo công bằng… Sử dụng thuốc, vật tư y tế tại một số cơ sở KCB chưa phù hợp và hiệu quả. Đổi mới phương thức chi trả (theo định suất, theo trường hợp bệnh) chưa đạt tiến độ mong muốn. Do các nguyên nhân chủ quan và khách quan, hành vi tìm kiếm dịch vụ chăm sóc sức khỏe của một bộ phận người dân còn chưa phù hợp, vượt tuyến lên khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế tuyến trên, phải chịu các chi phí trực tiếp và gián tiếp, làm cho hệ thống hoạt động chưa hiệu quả.

Chi từ tiền túi hộ gia đình cho y tế (OOP) là các khoản chi trả trực tiếp của người sử dụng dịch vụ cho các nhà cung cấp dịch vụ y tế. Theo khuyến cáo của Tổ chức y tế thế giới, một quốc gia muốn đạt mục tiêu bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân thì một trong những điều kiện về tài chính y tế là tỷ lệ chi tiền túi của hộ gia đình phải dưới 30%. Mặc dù chi tiền túi hộ gia đình tại Việt Nam có xu hướng giảm, nhưng vẫn ở mức cao. Chi tiền túi hộ gia đình cao dẫn đến nhiều hệ lụy cho gia đình và xã hội, gây ra tình trạng chi tiêu y tế thảm họa và nghèo đói cho các hộ gia đình. 

Thứ trưởng Phạm Lê Tuấn cũng đề nghị: qua Hội thảo này các đại biểu tập trung phân tích rõ các nguyên nhân, yếu tố gây nên việc gia tăng chi tiền túi hộ gia đình cho y tế, từ đó cùng thảo luận, trao đổi tìm ra các giải pháp làm giảm tình trạng này.

Quang cảnh Hội thảo

Tại Hội thảo các đại biểu đã được nghe và thảo luận một số nội dung như: Sơ lược về tình trạng chi tiêu y tế từ tiền túi của người bệnh (OOP) và các nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng này; khái niệm về OOP xem xét từ phương diện tài chính y tế và chính sách y tế; xu hướng và các hoạt động của OOP đối với tình trạng tài chính của hộ gia đình theo số liệu khảo sát năm 1992-2014; chi tiền túi đối với người có thẻ BHYT; chi y tế từ hộ gia đình theo kết quả Tài khoản y tế quốc gi năm 2013; khung hành động nhằm giảm thiểu OOP; tiến tới bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân: kinh nghiệm quốc tế về giảm chi tiêu y tế từ tiền túi.